Ogólne pojęcie agresji i jej przejawów

Agresja, nazywana też przemocą, jest bardzo negatywnym zjawiskiem społecznym, jednak trudno jest ją jednoznacznie zdefiniować. Są bowiem stanowiska, które przypisują jej pozytywne znaczenie .W dzisiejszych czasach możemy się z nią spotkać wszędzie, m. in. w szkole, w domu, w pociągu, czy też na ulicy. Jej rodzaje to: słowna, fizyczna, bezpośrednia, przemieszczona i autoagresja. Agresją można nazwać obraźliwe przezwiska skierowane do innej osoby, ale także zniszczenie cudzego mienia oraz zabójstwo . Przejawia się ona poprzez wrogie nastawienie do innych ludzi, bądź też rzeczy lub sytuacji. Agresją określa się „działania mające na celu zrobienie szkody i spowodowanie utraty cenionych społecznie wartości, zadanie bólu fizycznego lub spowodowanie cierpienia moralnego innemu człowiekowi” . Z takimi zachowaniami mamy do czynienia na co dzień. Przemoc nie zawsze dotyczy nas bezpośrednio, ale często jesteśmy jej świadkami. Jednak większość ludzi reaguje obojętnie na jej akty, wtedy kiedy ich nie dotyczą. W każdej szkole występuje zjawisko agresji. Najwięcej takich sytuacji spotykanych jest w gimnazjach, ponieważ młodzież jest wtedy w tzw. „trudnym wieku”, czyli w okresie dojrzewania psychofizycznego. Buntujący się młodzi ludzie często mają styczność z zachowaniem agresywnym lub przejawiają je sami. Uważają oni, że w takich sytuacjach imponują swoim rówieśnikom. Za wszelką cenę chcą, w ten sposób, pokazać wyższość nad innymi osobami, nawet nad nauczycielami. Szkolna agresja stanowi „szeroką skalę napastliwych sposobów zachowania o charakterze destrukcyjno-aspołecznym albo konstruktywnym; realizują się one przez aktywność lub bierność, są świadome lub nieświadome, przejawiane werbalnie lub motorycznie i kierują się wobec własnej osoby lub wobec różnych obiektów (ludzie, zwierzęta, przedmioty)” . Można więc wyróżnić wiele przejawów przemocy szkolnej. Kolejnym przejawem jest dręczenie. Spotykane jest głównie wśród uczniów. Bardzo ważne jest to, aby nauczycielom udało się w odpowiednim czasie zaobserwować takie zachowanie oraz jak najszybciej zainterweniować. Jednak nie jest to łatwe, ponieważ dręczyciel nie ujawnia się w grupie. Taka osoba poluje na swoją ofiarę, w miejscach, gdzie nikt ich nie zobaczy. Jednak już najdrobniejsze niepokojące akcenty powinni zainteresować pracowników szkoły. Jest wiele sygnałów, których nie należy bagatelizować. Ich listę zaproponował Karl Gebauer :
• Uczniowi giną przybory bądź jego rzeczy są niszczone;
• Uczeń jest obrażany i wyśmiewany na forum klasy lub podczas przerw;
• Uczeń jest często wykluczany z pracy grupowej;
• Uczeń jest obiektem przemocy fizycznej;
• Uczeń jest upokarzany rysunkami, e-mailami, SMS-ami czy na forach społecznościowych;
• Uczeń jest wyśmiewany z powodu swojego wyglądu;
• Członkowie rodziny ucznia są obrażani;
• Uczeń nie chętnie wypowiada się o sytuacji klasowej,
• Uczeń prowokuje resztę klasy swoim zachowaniem;
• Uczeń sprawia wrażenie, jakby biernie poddawał się zachowaniom innych.
Można więc zauważyć, że jest bardzo dużo przejawów przemocy słownej. Mimo wszystko jest ona często jeszcze gorsza od przemocy fizycznej, ponieważ może pozostawić długotrwałe zaburzenia w psychice ucznia. Zdarza się, że osoba dręczona przez długi czas po takim incydencie musi korzystać z pomocy psychologa. Takie zachowanie też może doprowadzić nawet do próby samobójczej.